# Jak oduczyć dziecko spania z rodzicami? Sprawdzone metody!
Wspólne spanie z maluchem to naturalny etap w życiu rodziny, który buduje więź i zapewnia poczucie bezpieczeństwa. Nadchodzi jednak moment, gdy zarówno rodzice, jak i dziecko potrzebują własnej przestrzeni do odpoczynku. Proces odzwyczajania wymaga cierpliwości, konsekwencji i zrozumienia potrzeb malucha.
## Dlaczego dzieci chcą spać z rodzicami?
Bliskość fizyczna z mamą i tatą to dla dziecka podstawowa potrzeba, szczególnie w pierwszych miesiącach życia. Niemowlę przez dziewięć miesięcy przebywało w brzuchu matki, słuchając miarowego bicia jej serca i czując się całkowicie bezpiecznie. Po narodzinach kontakt z rodzicem stanowi naturalne przedłużenie tej więzi.
Noworodki wymagają częstego karmienia, co sprawia, że wielu rodziców decyduje się na wspólne spanie dla własnej wygody. Mama może szybko przystawić maluszka do piersi bez konieczności całkowitego wybudzania się ze snu. Proces laktacyjny również korzysta na takiej bliskości.
Starsze dzieci przychodzą do sypialni rodziców z różnych powodów. Mogą odczuwać lęk przed ciemnością, mieć koszmary nocne lub po prostu tęsknić za bliskością. Czasem przyczyną są zmiany w życiu rodzinnym – pojawienie się młodszego rodzeństwa, przeprowadzka, zmiana przedszkola czy napięcia między rodzicami. Dziecko wyczuwa atmosferę w domu i szuka stabilizacji oraz poczucia bezpieczeństwa w ramionach mamy lub taty.
### Kiedy dziecko powinno zacząć spać samodzielnie?
Nie istnieje jedna uniwersalna odpowiedź na to pytanie. Każde dziecko rozwija się w indywidualnym tempie, a gotowość do samodzielnego spania zależy od wielu czynników – temperamentu, doświadczeń i ogólnego stanu emocjonalnego malucha. Psychologowie wskazują jednak na kilka optymalnych okresów.
Pierwszy moment przypada między **10 a 16 miesiącem życia**, gdy dziecko zaczyna stawiać pierwsze kroki i testuje słowo „nie”. To czas dużego zainteresowania otaczającym światem, który może ułatwić przygodę z samodzielnym spaniem. Maluch uświadamia sobie, że jest osobą niezależną od mamy, co stanowi naturalny krok w rozwoju.
Jeśli przegapisz ten okres, warto poczekać do momentu, gdy dziecko skończy rok i zacznie rozumieć, że nawet gdy nie widzi rodziców, to nie oznacza, że ich nie ma. Przedszkolak powinien już spać we własnym łóżku, natomiast dziecko w wieku szkolnym obowiązkowo musi zasypiać samodzielnie.
### Zalety i wady wspólnego spania
Wspólne spanie z rodzicami w pierwszych miesiącach życia ułatwia opiekę nad niemowlęciem i pomaga w budowaniu bliskości między członkami rodziny. Mama karmiąca piersią może szybko przystawić malucha bez żmudnego wstawania, przewijania i odkładania. Dziecko ma swobodny dostęp do pokarmu, a rodzice mogą się lepiej wyspać.
Z drugiej strony długotrwałe spanie z rodzicami może utrudniać dziecku naukę samodzielności i niezależności. Brak oddzielnej przestrzeni negatywnie wpływa również na intymność partnerów. Starsze dzieci potrafią przez całą noc kręcić się na łóżku i wybudzać pozostałych domowników. Zmęczona mama budzi się przy każdym płaczu swojego dziecka, nawet gdy bobas ponownie zaśnie, sama nie jest w stanie wrócić do snu.
## Przygotowanie do samodzielnego spania
Zanim przystąpisz do procesu odzwyczajania, musisz być w pełni przekonana do swojej decyzji. Jeśli nie czujesz się gotowa lub nie masz pewności, że dasz radę konsekwentnie przejść przez ten etap, może okazać się to zbyt trudne. Nie warto wtedy męczyć siebie i dziecka, by przerwać proces w połowie.
Uzgodnij to z partnerem – musicie oboje być zdecydowani i zgodni co do wprowadzanych zmian. Odzwyczajenie dziecka od spania z Wami może pójść gładko, a może okazać się żmudnym procesem wymagającym konsekwencji przez kilka tygodni, a nawet miesięcy.
### Rozmowa z dzieckiem
Wbrew pozorom kilkulatkowi można bardzo wiele rzeczy wytłumaczyć, dlatego warto usiąść i spokojnie podjąć ten temat. W ten sposób nie tylko uda się rozwiązać problem, ale też znajdzie się okazja na nawiązanie głębszej więzi – Twoja pociecha będzie wiedziała, że jest dla Ciebie ważna i nie poczuje się odrzucona.
Wyjaśnij dziecku w prostych słowach, że zaczyna dorastać i nadszedł czas na spanie we własnym łóżeczku. Podkreśl, że mama i tata zawsze są w pobliżu, więc gdyby w nocy działo się coś złego, zawsze jesteście gotowi przyjść i je przytulić. Powiedz, że rodzice też potrzebują czasu dla siebie, aby odpocząć, i że własna przestrzeń jest ważna dla każdego domownika.
Nie traktuj spania we własnym łóżku jako kary ani nagrody. Przedstaw ten temat jako świetną okazję do usamodzielnienia się i zdobywania nowych umiejętności, tak jak nauczenie się chodzenia czy jedzenia samodzielnie.
### Wybór odpowiedniego momentu
Sprawa doboru właściwego momentu jest bardzo indywidualna. Nie wprowadzaj zbyt wielu poważnych zmian w życiu dziecka naraz. Jeśli jesteście na etapie odstawiania od piersi, pojawił się nowy członek rodziny, zmieniacie mieszkanie lub dziecko choruje – wstrzymaj się z nauką samodzielnego spania.
Warto wybrać taki czas, który nie da Ci się bardzo we znaki. Urlop lub długi weekend pozwolą Ci rano pospać dłużej lub zregenerować się drzemką w ciągu dnia. Przygotuj się na nocne pobudki i wielokrotne odprowadzanie malucha do jego pokoju.
## Stworzenie przyjaznej przestrzeni do spania
Dziecko chętnie zaśnie we własnym łóżku, jeśli będzie to przytulne miejsce, które maluch polubi. Wspólnie wybierzcie kolorową pościel i dekoracje, które będą odpowiadały jego gustom. Pozwól dziecku wybrać niektóre elementy wyposażenia pokoju, aby mogło poczuć, że to jego własna przestrzeń.
### Odpowiednie łóżeczko i materac
Wybór właściwego łóżeczka to istotny krok w procesie przenoszenia malucha do osobnego pokoju. Wielkość łóżeczka powinna być dopasowana do wieku i rozmiaru dziecka oraz dostępnej przestrzeni w pokoju. Najmniejsze łóżko dla niemowlaka ma wymiar 140×70 centymetrów, następne to łóżko o wymiarach 160×70, a później już standardowe łóżko pojedyncze o wymiarach 180×70.
Materac musi zapewniać odpowiednie podparcie dla rozwijającego się kręgosłupa. Modele niemowlęce mają zaprojektowaną twardość bez stref komfortu jak materace dla dorosłych. Dla zdrowia małego kręgosłupa powinniśmy zadbać o to, by maluszek spał na odpowiednio twardym materacu. Niemowlę nie może również spać na wysokiej poduszce rodziców – noworodki kładziemy na płaskiej poduszce, aby nie obciążać kręgosłupa szyjnego.
Warto zainwestować w materac wykonany z hypoalergicznego materiału, który nie wywoła reakcji alergicznych. Pianka wysokoelastyczna charakteryzuje się wysoką trwałością i elastycznością, zapewniając odpowiednie wsparcie podczas snu.
### Wyposażenie pokoju
Przyda się lampka nocna lub projektor ułatwiający zasypianie. Delikatne światło pomoże przegonić niewytłumaczalne lęki i sprawi, że dziecko nie będzie czuło się tak samo w ciemności. Lampka powinna dawać światła tylko tyle, by w pomieszczeniu nie było zupełnie ciemno, a panował w nim półmrok – zbyt jasna będzie zaburzać sen.
Wypełnij wnętrze wysokiej jakości, nieuczulającymi tekstyliami w ulubionym kolorze malucha lub z motywami z bajek. Możesz wybrać pościel z ulubioną postacią z kreskówek, kolekcję puchatych poduszek czy kocyk z portretem bohatera kultowej bajki. Postaw na materiały wysokiej jakości, z naturalnych tkanin, dzięki czemu nie będziesz obawiać się o przegrzanie.
Zadbaj również o odpowiednią temperaturę w pokoju. Organizm najlepiej odpoczywa w przewiewnych, wywietrzonych pomieszczeniach. Przed snem koniecznie otwórz okno, aby zapewnić dopływ świeżego powietrza.
## Sprawdzone metody odzwyczajania
Istnieje kilka skutecznych strategii, które pomogą dziecku nauczyć się samodzielnego zasypiania. Możesz je dowolnie modyfikować i dostosować do własnej sytuacji oraz możliwości. Najważniejsze jest osiągnięcie celu z jak największą korzyścią dla Ciebie i dziecka.
### Wprowadzenie wieczornych rytuałów
Ustalcie własny rytuał zasypiania – bez smartfona czy bajek w telewizji. Porozmawiajcie spokojnie, przeczytaj bajeczkę, którą dziecko już zna, aby nie emocjonowało się nadmiernie akcją. Możecie wspólnie posłuchać kołysanek lub porozmawiać o tym, co wydarzyło się w ciągu dnia.
Na część dzieci wyciszająco działa również kąpiel, po której odłożone do łóżeczka szybko zasypiają. Przed pójściem spać zrezygnujcie z szalonych zabaw, telewizji czy gier, które mogłyby dziecko przesadnie pobudzić. Zamiast wygłupów i łaskotek lepsze jest głaskanie, leciutkie drapanie po pleckach czy delikatny masaż.
Te powtarzalne czynności będą sygnałem dla dziecka, że nadszedł czas na spanie i pomogą mu się uspokoić przed snem. Przestrzegaj planu dnia – nawet podczas wyjazdów czy świąt, gdy panuje większy luz, powinny obowiązywać codzienne rytuały. Po kolacji i kąpieli zdecydowanie idziemy spać.
### Metoda małych kroków
Pod żadnym pozorem nie kładź się do łóżka malucha. Usiądź wygodnie obok i jeśli maluch tego potrzebuje, poczekaj, aż spokojnie zaśnie. Możesz głaskać dziecko, śpiewać mu kołysanki lub po prostu być obecna w pokoju, ale nie nawiązuj kontaktu wzrokowego, nie rozmawiaj i nie wdawaj się w dyskusje.
Jedną z metod jest stopniowe oddalanie się rodzica. Pierwszego dnia siedź obok łóżeczka dziecka, kolejnego dnia nieco się oddal, tak aby w ciągu kilku dni do maksymalnie dwóch tygodni znaleźć się w drzwiach pokoju. Z czasem możesz wychodzić z pokoju na chwilę, ale potem wracać, by maluch wiedział, że jesteś blisko.
Pogłaszcz maluszka, pożegnaj i wyjdź z pokoju. Jeśli bardzo protestuje i płacze – wróć po chwili, uspokój go i wyjdź ponownie. Pamiętaj, że nie dzieje mu się krzywda, ale nie zostawiaj płaczącego dziecka samego na długo. W ten sposób jego zaufanie do Ciebie zostaje nadszarpnięte, a dziecko traci poczucie bezpieczeństwa.
### Rozpoczęcie od drzemek
Jeśli dziecko śpi z rodzicami zarówno w nocy, jak i w dzień, zacznij od odzwyczajania go od wspólnego spania podczas drzemek. Są one zazwyczaj krótsze i mniej obciążone emocjonalnie niż sen nocny, dlatego stanowią idealny grunt do ćwiczeń.
Możesz zacząć od odkładania dziecka po zaśnięciu do swojego łóżeczka lub od razu w nim usypiać, czytając bajki lub śpiewając kołysanki. Jeśli maluch zasypia tylko przy mamie, spróbuj położyć go do łóżeczka, gdy będzie senny, ale jeszcze nie śpi głęboko.
### Wieczorne zasypianie z tatą
Być może dobrym pomysłem będzie zmiana dotychczasowych wieczornych rytuałów. W wielu domach to mama zajmuje się kąpielą dzieci, przygotowuje dla nich kolację, czyta wieczorne bajki. A gdyby tak robił to tata?
Takie rozwiązanie niesie wiele korzyści – ojciec zyskuje wyjątkowy czas ze swoim maleństwem, mama ma chwilę dla siebie, a dziecko uczy się, że może zasnąć nie tylko przy mamie. Tworzenie rytuałów przez tatę sprawi, że rodzinne czytanie książek przed snem stanie się obowiązkowym punktem dnia. Smyk będzie z radością zostawał na całą noc we własnym kąciku i cieszył się na kolejne wieczory.
## Radzenie sobie z nocnymi pobudkami
Maluszek może wielokrotnie budzić się w nocy i płakać lub wędrować do Waszego łóżka. Musisz być na to przygotowana i nastawić się na kilka lub kilkanaście nieprzespanych nocy. Kluczowa jest konsekwencja – jeśli dziecko przychodzi do Was w nocy, trzeba wziąć je za rączkę i odprowadzić do swojego łóżka.
Wracaj do malucha tyle razy, ile będzie tego potrzebował, głaszcz i uspokajaj, jednak nie wyjmuj z łóżeczka. Postaraj się być konsekwentna, choćby trwało to godzinę i dłużej. Jeśli potrzebuje Twojej obecności, wybierz metodę pozostawania przez jakiś czas w pokoju aż do jego zaśnięcia.
### Nie reaguj na każde kwilenie
Stosuj regułę dwóch minut – noworodek może popłakiwać przez sen, ale to wcale nie znaczy, że się wybudził. Odczekaj dwie minuty, zanim wyjmiesz go z łóżeczka. Nie bierz malucha na ręce za każdym razem, gdy zakwili – czasem wystarczy delikatne pogłaskanie czy uspokajające słowa.
Nie reaguj na każde budzenie się malucha w nocy. Jeśli zacznie płakać, pozwól, aby to trwało przez kilka minut, zanim do niego pójdziesz. Może to być trudne, ale stanowi dla dziecka czytelny sygnał, że może zasnąć samodzielnie.
### Utrzymanie spokoju i cierpliwości
Nauka samodzielnego zasypiania może trwać kilka dni, a nawet tygodni. Musisz uzbroić się w cierpliwość i nie poddawać się. Pamiętaj, by trzymać nerwy na wodzy i nie złościć się na dziecko. Siła przyzwyczajenia jest bardzo duża – daj mu czas i bądź dla niego czuła.
Musisz teraz wykazać się dużą empatią i pomimo zmęczenia przetrwać ten czas bez złości. Zwykle czas na odzwyczajanie małego dziecka od spania z rodzicami to około dwóch tygodni. Przy starszych dzieciach, nawet tych kilkuletnich, które spały z rodzicami długo, proces ten może trwać więcej.
## Dodatkowe wskazówki
Oprócz podstawowych metod istnieje kilka dodatkowych sposobów, które mogą ułatwić proces odzwyczajania dziecka od spania z rodzicami. Warto je poznać i zastosować w razie potrzeby.
### Dostawka do łóżka rodziców
Jeśli maluszek nie daje Wam spać w nocy, a względny spokój jest tylko wtedy, gdy leży przy piersi, złotym środkiem jest dostawka do łóżka rodziców. To łóżeczko, którego materac znajduje się na tej samej wysokości co łóżko rodziców, a jego bok jest otwarty.
Dzięki temu masz maluszka „pod ręką” i w zasięgu wzroku, ale śpi on we własnej pościeli i na swoim materacu. To rozsądny i nowoczesny kompromis na pierwsze tygodnie życia dziecka. Noworodek nie przyzwyczaja się do spania w łóżku rodziców i nie ma potem kłopotu z przeniesieniem się do łóżeczka.
### Metoda oddechowa 3-5-7
Metoda 3-5-7 to specjalna technika relaksacyjna, która szczególnie dobrze sprawdza się przy usypianiu dzieci. Chodzi w niej o to, aby wprowadzić zwyczaj regularnego oddychania w rytmie 3-5-7 przez kilka minut przed zaśnięciem.
Połóż się obok dziecka i zainicjuj wspólne oddychanie przez nos. Najpierw przez 3 sekundy bierz powolny wdech, następnie przez kolejne 5 sekund wydychaj powietrze. Powtórz wdech i wydech przez kolejne 7 sekund. Utrzymaj tę sekwencję oddechów przez kilka minut, aż dziecko zacznie zasypiać.
Dzięki tej metodzie dziecko uczy się, że można świadomie wpływać na swoje samopoczucie poprzez kontrolę oddechu. To bardzo przydatna wiedza, która w przyszłości może pomóc w zarządzaniu stresem.
### Nagradzanie postępów
Dobrym pomysłem może się okazać nagradzanie malucha za samodzielne spanie poprzez dawanie mu niewielkich upominków czy pochwał. To może mu pomóc zrozumieć, że samodzielne spanie jest ważne i wartościowe.
Możecie wspólnie ustalić, w jaki sposób będziecie świętować sukcesy w drodze do samodzielnego zasypiania. Może to być rodzinna wyprawa na lody lub niewielki podarunek, który ofiarujesz małemu domownikowi po kilku dniach spania bez rodziców. Porozmawiaj ze swoim dzieckiem o zmianach, które chcesz wprowadzić, i zaciekaw je przeprowadzką do własnego łóżka.
### Zapewnienie poczucia bezpieczeństwa
Upewnij się, że maluchowi niczego nie brakuje. Dziecko, które znalazło się już w łóżku, znajduje zwykle mnóstwo powodów, by z niego wyjść. Właśnie wtedy zachciewa mu się pić, jeść, siku, a bywa też, że nagle zaczyna boleć brzuch czy głowa.
Pamiętaj, by przed snem maluch skorzystał z toalety, a wodę do picia podaj do łóżka. Możesz również wyposażyć dziecko w odpowiednią przytulankę, aby mogło ją do siebie tulić przed zaśnięciem. Ulubiona maskotka czy kocyk dają poczucie bezpieczeństwa i ułatwiają zasypianie.
Nie zamykaj drzwi od pokoju malucha. Możesz zostawić zapaloną lampkę, ale nie wyciszaj całego domu – w innym pokoju może być włączone radio lub telewizor (byle nie za głośno), a dorośli mogą normalnie rozmawiać. Dziecko musi wiedzieć, że rodzice są blisko i w razie potrzeby może do nich przyjść.
## Kiedy proces może być trudniejszy?
Istnieją sytuacje, w których odzwyczajanie dziecka od spania z rodzicami może być szczególnie trudne. Warto je rozpoznać i dostosować swoje podejście do aktualnych okoliczności.
### Choroby i trudne okresy
Gdy dziecko choruje, często rodzice decydują się na wspólne spanie, aby być bliżej dziecka i szybciej reagować na to, co się może dziać. Jest to całkowicie zrozumiałe. Czasami jednak wiąże się z tym, że po chorobie dziecku będzie trudno powrócić do samodzielnego spania.
Warto wtedy dużo z dzieckiem rozmawiać. Jeśli pojawi się kolejna potrzeba nauki samodzielnego spania, to może ona przebiegać sprawniej i krócej. Trzeba się jednak nastawić, że może równie dobrze zająć i kilka dni.
### Lęki nocne i koszmary
W okolicy drugich urodzin u dzieci pojawia się lęk przed ciemnością, niedługo potem może wystąpić strach związany z potworami, nieznanymi postaciami z bajek lub dźwiękami, które intensywnie wpływają na dziecięcą wyobraźnię.
Jeśli dziecko boi się ciemności, obawia się samotności czy pobudki w pustym pokoju, warto odpowiednio przystosować pokój dziecka. Pomóż kilkulatkowi przezwyciężyć strach, dając mu przykłady: „Pamiętaj, kiedyś bałeś się psów, a teraz uwielbiasz je głaskać”. Wygońcie razem potwory spod szafy i oswajajcie malucha z lękiem stopniowo.
### Nadmiar bodźców w ciągu dnia
To, jak nauczyć dziecko spać w swoim pokoju, zależy też od zajęć, w które dziecko angażuje się w ciągu dnia. Jeżeli Twój maluch ogląda zbyt wiele bajek, doświadcza skrajnych emocji lub bierze udział w stresujących wydarzeniach, jego sen może być płytki, a nadmiar wrażeń i bodźców sprzyja koszmarom i nocnym lękom.
Zadbaj o to, aby dziecko nie było nadmiernie pobudzone przed snem. Ogranicz czas spędzany przed ekranami, unikaj intensywnych zabaw wieczorem i stwórz spokojną, relaksującą atmosferę przed pójściem spać.
## Pamiętaj o własnych potrzebach
Nawet spanie noworodka z rodzicami burzy intymność dorosłych. A przecież jest ona równie ważna, jak miłość do dziecka. Warto również o tym pamiętać. Brak oddzielnej przestrzeni do spania negatywnie wpływa na jakość snu domowników i relacje między partnerami.
Pozbądź się wyrzutów sumienia – nie robisz dziecku żadnej krzywdy. Spanie z rodzicami, o ile uzasadnione w pierwszych miesiącach życia dziecka, starszemu dziecku czy przedszkolakowi nie jest niezbędne do życia. Zwykle wynika z przyzwyczajenia i potrzeby bliskości, którą jednak można swobodnie zaspokoić w ciągu dnia bądź wieczornymi i porannymi przytulankami.
Spanie bez rodziców to etap stawania się samodzielnym człowiekiem i zaczyna maluchowi w którymś momencie być potrzebne. Zmiana przyzwyczajeń nie jest łatwa, ale warto zawalczyć o zdrowy wypoczynek i samodzielność dziecka. Kochamy nasze maluchy ponad wszystko i mamy świadomość, jak szybko rosną, dlatego cenimy sobie każdą chwilę bliskości. Musimy jednak zdać sobie sprawę z faktu, że spanie dziecka z rodzicami nie służy ani nam, ani jemu w dłuższej perspektywie.
Co warto zapamietać?:
- Wspólne spanie z dzieckiem buduje więź, ale może utrudniać naukę samodzielności.
- Optymalny czas na rozpoczęcie samodzielnego spania to okres między 10 a 16 miesiącem życia.
- Przygotowanie do samodzielnego spania wymaga zgody rodziców oraz stworzenia przyjaznej przestrzeni do snu.
- Skuteczne metody odzwyczajania obejmują wprowadzenie wieczornych rytuałów i stopniowe oddalanie się rodzica.
- Konsekwencja i cierpliwość są kluczowe w procesie nauki samodzielnego zasypiania, który może trwać od kilku dni do kilku tygodni.
